گفتمان میان جامعه تئاتری وجود ندارد/ جشنواره ای بدون اتیکت

نشست خبری دبیر جشنواره تئاتر فجر

دبیر سی و ششمین جشنواره بین المللی تئاتر فجر معتقد است که نبود گفتمان میان جامعه تئاتری یکی از بحران های اساسی موجود در تئاتر ایران است که شاید جشنواره بتواند راهکاری برای این امر ارائه دهد.

خبرگزاری مهر - گروه هنر: در تئاتر ایران جشنواره های متعددی برگزار می شود که در میان همه آن ها، جشنواره بین المللی تئاتر فجر همواره مورد توجه بیشتری از سوی جامعه تئاتری و مدیران و مسئولان قرار گرفته است. این جشنواره که وارد ۳۶ سالگی خود می شود، با فراز و نشیب های متعددی همراه بوده و هیچگاه نتوانسته چشم انداز و وضعیتی مشخصی را برای خود متصور شود.

فرهاد مهندس پور از چهره های نام آشنای تئاتر ایران که در عرصه کارگردانی و تدریس تئاتر به عنوان یکی از چهره های توانا شناخته می شود، بعد از سال ها دوری از عرصه کارگردانی تئاتر به عنوان دبیر سی و ششمین جشنواره بین المللی تئاتر فجر، وارد عرصه پرتلاطم اجرایی تئاتر شد.

نگاه مهندس پور به تئاتر و دغدغه هایی که دارد، همچنین نگاه و چشم اندازی که برای جشنواره بین المللی تئاتر فجر دارد بهانه ای شد تا گفتگویی را با وی در خبرگزاری مهر داشته باشیم. وی در این گفتگو که بخش اول آن در ذیل آمده است، به آسیب شناسی تئاتر ایران و جشنواره تئاتر فجر پرداخت.* فرهاد مهندس پور، شما جزو نام هایی در تئاتر ایران هستید که دارای جایگاه و قابل احترام است؛ به عنوان چهره ای که شناخت و نگاه درستی به تئاتر دارید که این موضوع برای کسی جای شک و شبهه ندارد ...

- مهندس پور: البته اینگونه هم نیست و برخی نظرشان کاملا مخالف است.

* موافق و مخالف که همیشه وجود دارد ولی اتفاق نظر میان اکثر افراد در این باره وجود دارد. گفتگو را از اینجا شروع کنیم که خیلی ها منتظر دیدن تجربه ای جدید از شما در عرصه کارگردانی تئاتر بودند، با توجه به اینکه سال هاست که در این عرصه فعالیت نکرده اید اما دبیری جشنواره تئاتر فجر را پذیرفتید.

ترمزهایی برای کار کردن وجود دارد که آن ترمزها مقداری شخصی و مربوط به خودم است و مقداری هم به وضعیت کلی تئاتر مربوط است. منظورم از وضعیت کلی تئاتر فقط مدیریت و معیشت تئاتر نیست، بلکه منظورم بیشتر اشاره به روابط درون جامعه تئاتر است. آرام آرام این جامعه بی حوصله تر و ناپایدارتر شده که نتیجه اش خیلی کوتاه شدن تمرین های نمایش است- ترمزهایی برای کار کردن وجود دارد که آن ترمزها مقداری شخصی و مربوط به خودم است و مقداری هم به وضعیت کلی تئاتر مربوط است. منظورم از وضعیت کلی تئاتر فقط مدیریت و معیشت تئاتر نیست، بلکه منظورم بیشتر اشاره به روابط درون جامعه تئاتر است. آرام آرام این جامعه بی حوصله تر و ناپایدارتر شده که نتیجه اش خیلی کوتاه شدن تمرین های نمایش است. شنیده ام که بسیاری از گروه ها، کارگردان ها و بازیگران در زمان کوتاهی تمرین می کنند و فکر می کنند تمرین کوتاه نتیجه خوبی می دهد که معمولا اینگونه نیست. شاید درباره برخی نوابغ اینگونه باشد ولی به نظر نمی آید نابغه ای میان ما وجود داشته باشد.

نتیجه بعدی این است که گویا وقتی از تئاتر صحبت می کنیم منظورمان تنها آن چیزی است که روی صحنه دیده می شود، در صورتیکه تئاتر حواشی ای دارد که از خود تئاتر مهمتر هستند؛ مانند تمرین ها، همه انعکاسی که بعد از یک اجرا می تواند وجود داشته باشد، میزان تعامل و گفتگو، نقد و پرسشی که یک اثر می تواند ایجاد کند.

به نظر می آید بر اساس یا تحت تاثیر شرایط عمومی داد و ستد در بازار، تئاتر حساسیت مناسبات اجتماعی را فراموش کرده و دعوت کردنش به چیزهایی که فراموش کرده کار سختی است. البته جوان هایی که تازه وارد می شوند امتیازهایی دارند و کمتر آلوده چنین مناسباتی هستند.

با این همه حتی جوان ها هم به محض اینکه وارد می شوند، نخستین چیزی که یاد می گیرند همین دسته از مناسبات و داد و ستد است. کارگردان همانگونه که در درون جامعه زندگی می کند، از جامعه انرژی و ایده می گیرد و بده بستانی علیرغم شرایط اجتماعی، با جامعه دارد. و با سطحی از جامعه شکلی از ملاقات و بده بستان را برقرار می کند. این برای من خیلی سخت و ناگوار آمده است، به نظرم برایم ناممکن شده است. برای همین گاهی به دوستان کارگردان و تئاتری می گویم متعجبم از این که شما دارید چه کار می کنید، فکر می کنم باید بایستیم و ببینیم که چه کار داریم می کنیم، کمی تأمل کنیم درباره آن چیزی که از ما سر می زند.

به شکل تاریخی هم ما مقصرهایی داریم که می توانیم همه گناهان را به گردن شان بیاندازیم این هم باعث شده احساس مسئولیت مان در قبال کاری که می کنیم کم شود.

* بیشتر فرافکنی می کنیم ...

- جهت گیری ها به سوی کسی یا جایی است که مسأله آنجا نیست. نمی خواهم بگویم که روابط درون جامعه تئاتری متأثر از مدیریت دولتی یا از وضعیت تاریخی که پشت سر گذاشته نیست، هست ولی با این همه آگاهانه می شود این موانع را برطرف کرد، حتی می شود با آن ها وارد یک گفتگوی تازه شد، ما می توانیم تصمیم گیرنده باشیم.

وقتی به وضعیت تئاتر در دیگر نقاط جهان نگاه می کنیم این ویژگی را می بینیم، اگر اشتباه نکنم در سال ۲۰۰۸ یا ۲۰۱۰ در جشنواره تئاتر آوینیون همین کار را کردند. در آنجا سوءتفاهمی صنفی پیش آمد که آیا کارگردان باید هر سال حداقل یک نمایش کار کند یا نه و کارگردان ها معتقد بودند که کارگردان حتی در زمانی که کار نمی کند هم در حال کار کردن است. نتیجه این شد که کارگردان ها با هم تصمیم گرفتند در جشنواره شرکت نکنند. این یک تعامل و بده بستان است که جامعه تئاتری با جامعه پیرامون خود دارد.

* به عنوان فردی که طی دهه های گذشته به صورت مستمر در عرصه تئاتر ایران حضور داشتید، فکر می کنید این شکل از روابط درون جامعه تئاتری از چه زمانی ایجاد شده است؟ آیا نشأت گرفته از نوع نگاه و نگرش جامعه تئاتری به تئاتر بود؟

- این موضوع زمینه هایی تاریخی دارد که مربوط به دهه ۴۰ و ۵۰ است. اگر بخواهیم نشانه هایش را پیدا کنیم به شکل پرخاش و دشنام، شکلی از تخطئه و سرکوب در میان کسانی که در آن دوره در تئاتر کشور فعالیت می کردند، دیده می شود. اگر بخواهیم مقایسه کنیم، می توانیم بگوییم که شدت اش در دهه های ۶۰، ۷۰ و ۸۰ کمتر شد و در اواخر دهه ۸۰ و اوایل دهه ۹۰ اوج گرفت. کسانی هستند که سردمدارند و علاقه مندند که کاراکترهای اینگونه از گفتمان خشونت در جامعه تئاتری باشند.

در دهه ۴۰ و ۵۰ هنرمندان تئاتر خیلی بی رحمانه همدیگر را سرکوب می کنند. همدیگر را تخطئه می کنند و رابطه سازنده میان گروه های تئاتری معدود و کم است. وضعیت برزخی در آن مقطع زمانی وجود داشته استدر دهه ۴۰ و ۵۰ هنرمندان تئاتر خیلی بی رحمانه همدیگر را سرکوب می کنند. همدیگر را تخطئه می کنند و رابطه سازنده میان گروه های تئاتری معدود و کم است. وضعیت برزخی در آن مقطع زمانی وجود داشته است. این جهنم مناسبات جامعه تئاتر در ایران به ما به ارث رسیده است. زیرا ما خواهی نخواهی در درون سنتی از روابط و مناسبات بسر می بریم.

ادامه خبر ...

http://www.mehrnews.com/news/4089329/%DA%AF%D9%81%D8%AA%D9%85%D8%A7%D9%86-%D9%85%DB%8C%D8%A7%D9%86-%D8%AC%D8%A7%D9%85%D8%B9%D9%87-%D8%AA%D8%A6%D8%A7%D8%AA%D8%B1%DB%8C-%D9%88%D8%AC%D9%88%D8%AF-%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF-%D8%AC%D8%B4%D9%86%D9%88%D8%A7%D8%B1%D9%87-%D8%A7%DB%8C-%D8%A8%D8%AF%D9%88%D9%86-%D8%A7%D8%AA%DB%8C%DA%A9%D8%AA

...

جشنواره بین المللی تئاتر فجر جامعه تئاتری فرهاد مهندس پور تئاتر جشنواره بین المللی تئاتر فجر کارگردانی تئاتر معیشت تئاتر اجتماعی هنرمندان تئاتر

maryam یکشنبه 26 شهریور 1396 ساعت 19:38

پرتال جامعه تفریح و سرگرمی و علم آموزی

پرتال جامعه تفریح و سرگرمی و علم آموزی